Bajkowy zamek w Mosznej

(źródło: Wikipedia)

Zamek w Mosznej znany jest przede wszystkim dzięki jego zadziwiającej eklektycznej architekturze. Urzeka niezwykłą liczbą pięknych wież i wieżyczek. Jest ich dokładnie 99. Nadają one tej budowli niezwykłego uroku. To dzięki nim zamek określany jest często jako „polski Disneyland”.

Zamek w Mosznej po różnych zawirowaniach historycznych niemal bez przerwy tętni życiem. Do marca 2013 roku prowadzona była tam działalność medyczna, terapia nerwic (obecnie przeniesiona jest do sąsiadującego obiektu), ale odbywa się w nim także bardzo dużo różnych imprez kulturalnych. Zamek jest częściowo udostępniony do zwiedzania. W galerii urządzane są wystawy dzieł sztuki. W przyzamkowym parku odbywają się plenery malarskie.

Zamek bywa też czasami planem zdjęciowym. Przed laty np. robiono tu zdjęcia do filmu „LUBIĘ NIETOPERZE”. Byłam świadkiem tych wydarzeń i nawet przydarzyło mi się statystować do tego filmu grozy. Wydarzenia te opisałam obszernie już wcześniej, zamieszczając też kilka fotosów z planu filmowego. Materiał ten można znaleźć > tutaj.

W Zamku w Mosznej byłam pierwszy raz w 1973 roku. Od razu 
zafascynował mnie swoją bajecznością. Od tamtej pory byłam 
tam częstym gościem.

Zdjęcie w przyzamkowej oranżerii.

Ten wypchany muflon, który pamięta czasy wielkich polowań,

stoi tam do dziś.

Zamek we wsi Moszna ma nie tylko niesamowity wygląd, ale i bogatą historię.  Wieś Moszna leży w woj. opolskim między Prudnikiem a Krapkowicami. Nazwa jej pochodzi od nazwiska Moschin, rodziny przybyłej na te tereny w XIV wieku. W latach 1679-1723 właścicielami Mosznej była rodzina von Skall. Kiedy zmarła ostatnia właścicielka z tej rodziny, Ursula Maria, Moszna przeszła w ręce jej kuzyna - Georga Wilhelma von Reisewitz, który pełnił wówczas funkcję nadmarszałka dworu Fryderyka Wielkiego. To właśnie w tym okresie powstała środkowa część dzisiejszego zamku. Rodzina von Reisewitz jednak nie nacieszyła się zbyt długo Moszną, gdyż już w 1771 roku cały jej mosznieński majątek został zlicytowany. Zakupił go wówczas Heinrich Leopold von Seherr-Thoss. Lecz i w rękach tej rodziny Moszna nie pozostała zbyt długo.

W 1853 roku wykupił ją Heinrich von Erdmannsdorfow, który z kolei po 13 latach zbył ją Hubertowi von Tiele-Winckler z Miechowic. W rękach tej rodziny Moszna pozostała już na długie lata. Kiedy 30 lat później, w 1896 roku, częściowo spłonął barokowy zamek, syn nowego właściciela, Franz Hubert, przebudował go wg własnego pomysłu. Rodzina Winklerów doszła do tak ogromnego majątku dzięki przychylnemu zrządzeniu losu, ale także dzięki zaradności i pomysłowości dziadka Franza Huberta - Franza Wincklera.

Dziadek Franz Winkler pracował w kopalni w Miechowicach jako zwykły górnik. Po śmierci żony, a także właściciela tejże kopalni, ożenił się z bogatą wdową, Marią Aresin. W trakcie małżeństwa z Marią Aresin, Franz dodatkowo pomnożył majątek żony, a zgromadzone dobra przyczyniły się do nadania mu przez króla pruskiego w 1840 roku tytułu szlacheckiego. Dziedziczką całej fortuny Franza i Marii Aresin była ich córka Valeska. Kiedy Valeska w 1854 roku wyszła za mąż za Huberta von Tiele małżonkowie zaczęli używać połączonego nazwiska: Tiele-Winckler. Po 12 latach małżeństwa, w 1866 roku, Hubert Tiele-Winckler zakupił Mosznę. Po jego śmierci, w 1893 roku, cały po nim majątek przypadł jego najstarszemu synowi, a był nim właśnie wspomniany już Franz-Hubert.

Dwa lata po śmierci ojca, Franz-Hubert wszedł w szeregi arystokracji. Cesarz Wilhelm nadał mu tytuł hrabiowski. Hrabia Franz-Hubert bardzo dbał o swoje mosznieńskie włości i zamek. Kiedy w 1896 roku z niewiadomych przyczyn duża część zamku spłonęła, odbudował i rozbudował swoją rezydencję. To właśnie Hrabiemu Franzowi-Hubertowi zamek zawdzięcza swój aktualny wygląd. W pierwszym etapie, do roku 1900, do części środkowej dawnego zamku dobudował skrzydło wschodnie - w stylu neogotyckim wraz z oranżerią. Zaś w latach 1911 - 1913 ze względu na planowaną w zamku wizytę cesarza Niemiec Wilhelma II w ekspresowym tempie wybudował skrzydło zachodnie - w stylu neorenesansowym.

Po śmierci Franza-Huberta kończy się okres świetności rodziny von Tiele-Winkler. Jego syn Claus-Peter w okresie międzywojennym roztrwonił dużą część fortuny przodków. Był bezdzietny. Przed śmiercią jednak usynowił swojego kuzyna, którego syn dziedziczył po nim majątek i tytuł hrabiowski. Potomkowie tej rodziny do końca wojny mieszkali w zamku Moszna. Wiosną 1945 roku uciekli do Niemiec przed nadchodzącą Armią Czerwoną. W tym czasie zamek oraz większa część jego wyposażenia uległa dewastacji i zniszczeniu.

Po wojnie zamek niszczał coraz bardziej. Miał różnych użytkowników państwowych, którzy nie dbali o jego wygląd i nie przeprowadzali renowacji. Dopiero w 1972 roku, od kiedy powstało w nim sanatorium dla nerwowo chorych, rozpoczęto jego renowację na szeroką skalę. Od 1996 roku zamek stał się siedzibą Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej zajmującego się terapią nerwic (do kwietnia 2013 r.).

Niespotykana architektura przyciąga do zamku także rzesze turystów. Zamek posiada ogółem 8 tys. m2 powierzchni, 365 pomieszczeń i 99 wież. Ta liczba wież nie jest przypadkowa, ponieważ w ówczesnych czasach (w myśl edyktu cesarza Niemiec), od posiadania 100 wież właściciel zamku musiałby płacić podatek oraz wystawić własną armię.

Z części majątku ziemskiego Winklerów w 1948 roku utworzono Stadninę Koni, w której poza hodowlą najwyższej klasy koni sportowych miłośnikom jeździectwa oferuje się możliwość skorzystania z różnorodnych form wypoczynku i rekreacji konnej.

Ponad stuletni Zespół Pałacowo-Parkowy (pow. 200 ha) wpisany jest do Rejestru Zabytków i stanowi obiekt o znaczeniu historycznym i artystycznym. Okalający zamek park jest parkiem w stylu krajobrazowym - nie mającym ścisłych granic. Łączy się on bezpośrednio z otaczającymi go polami, łąkami i lasem. Park ten jest wspaniałym miejscem na długie spacery. Wiele w nim urokliwych zakątków oraz elementów architektury ogrodowej. Można w nim podziwiać przepiękne azalie oraz różaneczniki. Można też odpocząć pod trzystuletnimi dębami albo nad pięknym stawem.

Zamek w Mosznej jest jednym z najpiękniejszych zamków w Polsce. Kto chociaż raz w nim był już zawsze będzie chciał do niego wracać.

HKCz

12.01.2014.